Na een pittige sollicitatieprocedure heb je het verlossende telefoontje gekregen. Ze gaan akkoord met je salariseis. Je mag je aanstaande woensdag om 8.30 uur melden om alle papieren in orde te maken. Je hebt de baan... bijna. Bijna? Je zult eerst de proefperiode moeten doorkomen.
Tijdens deze periode kunnen beide partijen ervaren of de match correct is. Een spannende periode. In de eerste weken van de nieuwe baan haken veel nieuwkomers af. Je kampt met veel vragen en onzekerheden:
- Hoe zijn je collega’s?
- Krijg je een uitgebreid introductieprogramma of is het “Sink-or-Swim”?
- Is je nieuwe baan wel leuk genoeg?
- Wat verwachten zij van je?
- Pas je in het team?
- Wat vinden jouw collega’s van je?
- Kun je het überhaupt wel aan?
Voor werkgevers is dit ook een spannende tijd. Zij investeren veel tijd en geld bij het werven en selecteren van goed personeel. Zij willen daarom antwoord op de vraag: “Hebben wij de juiste werving & selectie-instrumenten gebruikt?“. Voordat een nieuwkomer volledig meedraait, zijn we weken dan wel maanden verder. Een mislukte introductie kost niet alleen veel tijd en geld, maar is ook erg demotiverend. Zonde voor beide partijen dus.
Om de proefperiode goed te doorstaan, en dus te voorkomen dat je twee weken later weer op straat staat, heb ik een aantal tips voor je.
Voorbereiding op de proeftijd
Een open deur, maar toch… Bereid je goed voor op zowel de functie als de organisatie. Zoek extra informatie via de officiële (website, jaarrapport, Google News e.d.) en de onofficiële kanalen (je eigen netwerk, social media e.d.) over de bedrijfscultuur en de ontwikkelingen. Zorg dus dat je up-to-date bent.
Lees voor meer tips ook hoe je een bedrijfsonderzoek doet.
Zorg dat je op tijd bent
Laat zien dat je er zin in hebt. Zorg dat je er ongeveer een kwartier van tevoren bent. Lees wat bedrijfsfolders, groet de collega’s van de andere afdelingen. Try to catch some news.
Ziekmelden
Meld je niet voor elk verkoudheidje ziek. Zeker niet tijdens de eerste periode. Werkgevers zijn als de dood voor iemand die waarschijnlijk lang in de ziektewet gaat. Doe extra je best om toch te kunnen werken.
Thuissituatie
De eerste periode is erg hectisch. Je wordt overladen met informatie en indrukken. Misschien moet je zelfs een startopleiding volgen. Je doet er goed aan om thuis alles op orde te hebben. Stel de verbouwing van je keuken een paar weken uit. Je zult thuis tot rust moeten komen.
De volgende dag word je fris, fruitig en volledig opgeladen op je werk verwacht. Goed eten, op tijd naar bed, kleertjes en werkgerei een avond van te voren klaarzetten: alles wat moeders ons altijd vertelde.
Uiterlijke verzorging
Je collega’s proberen een beeld van je te krijgen en daarin nemen ze ook je outfit mee. Wat je aan hebt is dus erg belangrijk. Kleed je als een professional.
- Laat je kleding bij de bedrijfscultuur passen. You’re one of them now.
- Je moet je prettig voelen in je kleding. Als je je prettig voelt in je kleding, dan straal je dit ook uit.
- Je kleding moet er verzorgd uitzien. Schoon, heel en gestreken. Je hoeft dan ook geen plekjes te verhullen en waardoor je je kunt richten op alle werkzaamheden.
Balans tussen standing-out en blending-in
Je zult een evenwicht moeten vinden tussen jezelf profileren en jezelf aanpassen. Je wilt je nieuwe collega’s en de organisatie laten zien dat ze met jou een goede keuze hebben gemaakt. Je bent dus gemotiveerd om ook dat beetje extra energie te geven, maar je wilt tegelijkertijd niet als een slijmjurkje bekend staan. Je bent nieuw en hebt dus een frisse kijk op zaken. De kans is dus groot dat jij punten ziet die efficiënter kunnen. Het is goed om dit aan te geven, maar wees bescheiden en zoek eerst uit hoe de veranderprocedures en ongeschreven afspraken zijn binnen het bedrijf. Je wilt niet bestempeld worden als een betweterig Yuppie. Slecht voor je reputatie en je gunfactor.
Geef daarom niet zomaar keiharde kritiek op de werkwijze, producten of diensten, maar doe dit op een constructieve manier. Dan zien zij dit als blijk van initiatief en inzicht. Peil je ideeën op een subtiele wijze bij je collega’s of direct leidinggevende. Maak duidelijk wat de voordelen van de aanpassing zijn.
- Wat gebeurt er als we op de oude voet doorgaan?
- What’s in it for them (je collega’s)
Humor
Blijf vrolijk, maar professioneel. Laat je ‘poep en pies’-grappen dus nog even in je moppenboekje zitten.
Peer-to-peer-relationships
Soms krijg je iemand toegewezen. Dit is meestal een ervaren senior. Bepaalde organisaties stimuleren het vormen van ‘buddy relationships’ of ‘peer-to-peer-relationships’. Soms groeit iemand, dankzij informele contacten, vanzelf in de rol van mentor. Bespreek samen met je buddy wat de (ontwikkelings-)doelstellingen zijn en stel een plan op. Samen gaan jullie op avontuur binnen de organisatie. Evalueer je ontwikkeling en jullie samenwerking regelmatig, zodat je kunt blijven bijsturen.
Namen onthouden
Luister goed naar anderen, vraag wat zij doen en probeer namen en functies te onthouden. Ik gebruik zelf een spiekbriefje. Ik schets een plattegrondje met alle bureaus en hier schrijf ik de namen bij. Als jullie met flexplekken werken, zet er dan een korte omschrijving bij dat als geheugensteuntje dient. Tegenwoordig zijn er zelfs speciale apps die je hierbij kunnen helpen.
Vragen stellen
Durf vragen te stellen! Er wordt heus niet van je verwacht dat je tijdens je proefperiode alles onder de knie hebt. Stel vragen als je de procedures niet helemaal snapt. Door het stellen van vragen toon je interesse en geef je aan dat je het goed wilt doen.
Informatie verwerken
Je wordt tijdens je proefperiode overladen met informatie, misschien zelfs meer dan je kunt behappen. Noteer belangrijke zaken of vraag om informatie op papier, zodat je dit later kunt teruglezen. Probeer zoveel mogelijk werkoverleggen bij te wonen. Hierdoor kom je meer over de ontwikkelingen binnen de organisatie te weten. Je kunt bijvoorbeeld notuleren tijdens een vergadering. De ontvangers van je verslag kunnen je zo leren kennen. Vraag ook of de notulen van de laatste vergaderingen beschikbaar zijn. Deze kun je gebruiken als voorbeeld.
Lunchtime
Ga je niet achter je bureau afzonderen, maar ga mee naar het bedrijfsrestaurant. Zoek je collega’s op tijdens de lunchpauze. Zo leer je hen beter kennen, maar ook de enorm belangrijke ongeschreven regels. Neem voor de zekerheid een lunchpakketje mee, want stel dat er géén kantine is…
Vrijdagmiddagborrel
Je hebt inmiddels twee lange, maar uiterst leerzame dagen achter de rug. En tadaaa… de #VRIJMIBO staat op de stoep. Je snakt naar een lekker drankje, want dan kun je weer “even wat losser zijn“. Klinkt erg gezellig natuurlijk. Doe mee als je wilt, maar vergeet niet: je wilt niet als een roekeloze rockstar te boek staan.
Deze informele bedrijfsactiviteiten zijn kansen om op een leuke manier te gaan netwerken binnen de organisatie.
Stel vragen, maar wees niet te opdringerig. Bereid een mini-pitch voor en vertel waar zij jou voor kunnen inschakelen. Vergeet niet te proosten op een leuke samenwerking!
Duur van de proeftijd
De duur van je proeftijd dient schriftelijk in je arbeidsovereenkomst te zijn opgenomen. Deze is voor zowel de werkgever als voor de werknemer even lang.
- Teken je een tijdelijke arbeidsovereenkomst die korter duurt dan twee jaar, of is er geen einddatum afgesproken? Dan mag je proefperiode maximaal één maand duren.
- Teken je voor een vast dienstverband of een tijdelijk contract voor twee jaar of langer? Dan duurt je proefperiode maximaal twee maanden.
Tijdens je sollicitatiegesprek stelt de gespreksleider ongetwijfeld de vraag: “Heb je zelf nog wat vragen?” Een mooi moment om te vragen naar het introductiebeleid.
Een proefperiode heeft ook voordelen voor jezelf, want als de functie of organisatie niets voor je blijkt te zijn, kun je er altijd zelf voor kiezen om ergens anders te kijken voor een betere match. Het allerbelangrijkst is natuurlijk dat je jezelf blijft. Laat zien dat je ervoor wilt gaan. Je proeftijd is dan no problemo.
