Herken je de volgende uitspraken?
'Ik ben niet goed genoeg.'
'Solliciteren is zinloos in deze economie. Het is een verspilde moeite.'
'Met mijn vijftig-plus-leeftijd kom ik toch niet meer aan de bak'
‘Het hele systeem deugt niet. Ze willen gewoon niet dat ik werk vind.’
Veel werkzoekenden kampen met dit soort negatieve gedachtes.
Wat ze zich vaak niet realiseren, is dat deze gedachtepatronen ontzettend schadelijk zijn voor hun kansen om hun droombaan te veroveren. Want als je niet gelooft dat je iets kunt bereiken, zal je ook nooit de benodigde energie steken in het behalen van je doel. Deze gedachtes houden zichzelf dus in stand; het zijn zelfvervullende voorspellingen.
Dit soort negatieve gedachtes worden belemmerende overtuigingen genoemd.
Belemmerende overtuigingen zijn negatieve opvattingen over jezelf en de wereld om je heen, die je ervan weerhouden om datgene te bereiken wat je echt bereiken wilt.
Ze zorgen ervoor dat mensen niet afvallen, geen partner kunnen vinden, constant gestrest zijn, niet voor zichzelf opkomen en dus ook dat ze hun droombaan niet veroveren.
Wat ze zo verraderlijk maken, is dat ze zich vermommen als absolute waarheden. Voor je gevoel zijn het feiten. Ook zijn ze erg goed in het verhullen van de hoeveel invloed die ze op ons leven uitoefenen.
Om dit te illustreren, vertel ik je graag het verhaal van Roger Bannister – de man die het onmogelijke mogelijk maakte voor miljoenen anderen.
De onmogelijke opgave
In 1860 werd de mijlrace, een midden-afstandsloopevenement, gelopen in een recordtijd van 4 minuten en 22 seconden.
De ‘four-minute mile’ werd binnen de sport beschouwd als de heilige graal. Het absolute summum. Maar alle experts waren het erover eens dat het menselijk lichaam simpelweg niet in staat was om een mijl (1.6 kilometer) af te leggen binnen deze tijdsspanne. Decennia lang was deze notie de normaalste zaak van de wereld.
Het was gewoonweg onmogelijk. Klaar.
In de 1940’s werd het record plots aangescherpt tot 4:01. Voor het overgrote gedeelte van de mensen was dit een bevestiging dat het gewoon niet zo mocht zijn. Ze hadden gelijk. De limiet van het menselijk lichaam was bereikt. Net zoals de zwaartekracht, was het een natuurwet die niet gebroken kon worden.
Totdat Roger Bannister op 6 mei 1954 ineens het onmogelijke deed: 3:59,4.
Wat voorheen gezien werd als onmogelijk, was mogelijk gemaakt. Roger had bewezen dat het kon. De experts zaten er dus toch naast. Het kon wel. Ondanks dat decennia lang werd geroepen dat het onmogelijk was.
Deze prestatie veranderde de hele sport.
Wat bleek: het resultaat van de decennia lang ‘algemeen geaccepteerde kennis’ was dat de renners zich hierop hadden ingesteld. Want toen één iemand had aangetoond dat de onmogelijke ‘four-minute mile’ slechts een belemmerende overtuiging was, was de ban gebroken.
Amper zes weken na de race van Bannister, scherpte John Landy het record al weer aan. In de twaalf maanden daarna renden nog drie atleten de mijlrace in minder dan vier minuten.
Het enige dat er in de tussentijd veranderd was, was de overtuiging dat het kon.
Deze historische gebeurtenis illustreert hoe groot de invloed is van het verhaal dat we onszelf vertellen op ons vermogen om onze doelen te bereiken.
Drie soorten belemmerende overtuigingen
Belemmerende overtuigingen zijn grofweg op te delen in drie categorieën. Hier volgen ze, tezamen met enkele voorbeelden binnen de kaders van het solliciteren.
1. Overtuigingen over jezelf
– ‘Ik ben niet goed genoeg voor deze baan, ze zien toch dwars door me heen.’
– ‘Ik ben te oud, werkgevers nemen mij toch niet meer aan.’
– ‘Ik heb gewoon de verkeerde studie gekozen, met deze studie kom ik nooit aan de bak.’
– ‘Ik ben geen netwerker, die evenementen zijn niet aan mij besteed.’
– ‘Ik heb niet genoeg ervaring om serieus te kunnen meedingen voor de banen die ik écht interessant vind.’
2. Overtuigingen over anderen
– ‘Recruiters zijn dienaren van de duivel. Allemaal!’
– ‘Mensen geven niet om mij, ze geven alleen om zichzelf.’
– ‘Vragen om hulp heeft geen zin, ze willen me toch niet helpen.’
– ‘Een sollicitatiecoach is het geld niet waard. Solliciteren is geen vak.’
3. Overtuigingen over de wereld
– ‘Solliciteren is zinloos in deze economie. Het is een verspilde moeite.’
– ‘Je komt alleen maar ergens binnen als je goede connecties hebt.’
– ‘Het hele systeem deugt niet. Ze willen gewoon niet dat ik werk vind.’
– ‘Solliciteren is een kwestie van geluk en ik heb nooit geluk.’
Kun je je identificeren met een of meerdere van de bovenstaande overtuigingen?
Het probleem van deze belemmerende overtuigingen, is dat ze het vermogen om de baan van je dromen te veroveren, corrumperen. Als je niet gelooft dat je het kunt, kan je het ook niet. Of, zoals Henry Ford het ooit zei: “Whether you think you can, or you think you can’t, you are right.”
Het achterliggende mechanisme
Mijn theorie is dat deze overtuigingen een beschermingsmechanisme zijn.
Ga je niet naar dat netwerkevenement dan weet je zeker dat je je niet ongemakkelijk zal voelen. Doe je de sollicitatie niet de deur uit dan kan je ook niet afgewezen worden. Vraag je anderen niet om hulp dan kunnen ze je ook niet afschepen.
De negatieve overtuigingen over anderen (de 2e categorie) en over de wereld (de 3e categorie) zorgen ervoor dat je altijd schuld kunt zoeken buiten jezelf. Ook een beschermingsmechanisme dus. Je kunt namelijk altijd wijzen naar een ander: recruiters die hun werk niet doen, politici die zich alleen druk maken om hun eigen hachje en de arbeidsmarkt die volledig op zijn gat ligt.
Het ligt niet aan jou, het ligt aan hen!
Hoewel het op korte termijn misschien prettig voelt om schuld buiten jezelf te zoeken, helpen deze overtuigingen je geen stap vooruit. Ze houden je juist tegen. Als je verandering wilt in je situatie, zal je zelf in actie moeten komen.
De eerste wet van Newton dicteert dat om een reactie te creëren, eerst altijd een actie nodig is. Kortom, als je iets wil veranderen, zal je zelf in actie moeten komen. Deze overtuigingen weerhouden je er juist van om in actie te komen.
Als je verandering wil, zal je deze overtuigingen dus moeten overwinnen.
Belemmerende overtuigingen overwinnen in drie stappen
Het overwinnen van je belemmerende overtuiging gebeurt in drie stappen:
- Erkenning van de overtuiging
- Bewustwording van de impact
- Actief je overtuiging herkaderen
Het begint met de bewustwording van het feit dat je gedachtes hebt die je tegenhouden om te bereiken wat je wilt bereiken. Je kunt immers pas iets veranderen, als je erkent dat het bestaat.
De volgende stap is om te begrijpen wat de impact is van je overtuiging. Wat doet het met je wanneer dat negatieve stemmetje opdoemt? Als je dit weet, kan je de situatie herkennen op het moment dat deze zich voordoet en overgaan op de volgende stap: de overtuiging corrigeren.
Deze correctie wordt in de psychologie ook wel ‘herkaderen’ of ‘reframen’ genoemd. Het doel van herkaderen is om de intentie (bijvoorbeeld het schrijven van een sollicitatiebrief) van het hieraan gelinkte negatieve gedachtepatroon (‘Mijn brief wordt toch niet gelezen!’) te scheiden en hier een nieuw positief gedachtepatroon aan te linken (‘elke gerichte sollicitatie brengt mij dichter bij mijn doel!’).
Herkaderen is dus eigenlijk niets anders dan een nieuwe positieve gedachtestroom plakken aan een gedragspatroon. Dit werkt het beste als het een verhalende gedachtestroom is. Alleen ‘goed bezig!’ is niet genoeg. Je hebt een duidelijke rationalisatie nodig van je actie (een duidelijke ‘waarom’) en koppelt deze aan positieve emoties.
Dit laatste gedeelte vraagt om een stukje voorbereiding. Je moet van tevoren weten wat het verhaal is dat je jezelf gaat vertellen op het moment dat de overtuiging weer opdoemt.
Laten we een voorbeeldje behandelen.
Een voorbeeld van herkaderen
Je besluit een sollicitatiebrief te schrijven. Je denkt een aantal minuten na over de openingszin maar komt er niet helemaal uit. Alsof er een duiveltje op je schouder zit die in je oor fluistert, beginnen de negatieve gedachten te door je hoofd te stromen:
“Waar ben je mee bezig? Je weet toch al wat er gaat gebeuren als je reageert op deze vacature. Hoogstwaarschijnlijk hoor je niets meer van ze en in het beste geval schepen ze je af met een of ander smoesje. Maar je bent niet gek, je weet heus wel waar het aan ligt, ze vinden je gewoon te oud…”
Deze gedachten doen je het moed in de schoenen zakken. Reageren op de vacature is nu het laatste dat je wilt. Je voelt boosheid, frustratie en hopeloosheid. Deze emoties slaan al snel om in verslagenheid en apathie. Je realiseert je dat je gedachten een verlammende werking hebben op je gedrag.
Dit is het moment om in actie te komen.
Nu je de situatie herkent hebt, weet je dat je een nieuw mentaal kader moet creëren om de actie die je onderneemt. Je wist dat dit zou gebeuren zodra je je bezig zou houden met een sollicitatie (de actie) en hebt bewust de keuze gemaakt om je hier niet langer door te laten tegenhouden.
De zorgvuldig voorbereide tape in je hoofd begint te lopen:
“Ik laat me niet langer tegenhouden door dit soort negatieve gedachtes. Ik ben het aan mezelf en mijn gezin verplicht om me hier doorheen te zetten. Bovendien weet ik dat leeftijd helemaal niet zo’n ding hoeft te zijn. Jaap, Raymond en Ingrid hebben immers ook een baan gevonden in dezelfde sector en allemaal waren ze boven de vijftig. Ik heb vertrouwen in het proces. Als zij het kunnen, kan ik het ook!”
Begin te luisteren naar Positief FM
De eerstvolgende keer dat je Negatief FM weer hoort spelen in je hoofd, denk dan weer even terug aan de reden waarom je doet wat je doet. Maak vervolgens actief de keuze om je niet te laten leiden door het kapotte beschermingsmechanisme. Kies actief om te luisteren naar Positief FM.
Dit proces vergt wat oefening en discipline om het onder de knie te krijgen. Ook de voorbereidingsfase, waarin je een nieuw kader schetst, is essentieel. Zonder voorbereiding is het schier onmogelijk om je uit de negatieve vibe te trekken.
Ik beloof je dat als je het eenmaal onder de knie hebt en je jouw belemmerende overtuigingen beter onder controle hebt, je ontzettend veel succesvoller zal zijn in alle facetten van het leven. Waaronder natuurlijk ook solliciteren.
Onthoud de woorden van Henry Ford: “Whether you think you can, or you think you can’t, you are right.”
Heb je tips of wil je jouw ervaring delen? Laat dan hieronder een reactie achter!
